Bir garip durum: Koruma kararı "korumak" için kaldırılmış

2011 yılından bu yana Tescilli Kültür Varlığı olarak koruma altında tutulan tarihi Fransız Hastanesinin koruma kararının, Millî Eğitim Bakanlığının talebi üzerine, geçtiğimiz haftalarda kaldırıldığı ortaya çıkmış, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, konuyu TBMM gündemine taşıyarak binanın koruma kararının neden kaldırıldığını sormuştu.

CHP’li Yavuzyılmaz, 30 Ocak 2023 tarihli soru önergesinde, binanın yıkılmasının söz konusu olup olmadığı sorularının da yanıtı ararken, Milli Eğitim Bakanı Mahmut Özer tarafından önergeye verilen “Yıkım değil, restorasyon amacıyla korumayı kaldırdık” yanıtı şaşkınlık yarattı.

Zonguldak Valiliğinden alınan bilgilerle derlenen 16 Mart 2023 tarihli yanıtta, “Binanın Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından tescilinin kaldırıldığı, Zonguldak İl Özel İdaresi tarafından aslına uygun olarak restorasyonunun yapılması için çalışmalara başlanıldığı, binanın yıkılmasının söz konusu olmadığı” açıklamalarına yer verilirken, CHP’li Deniz Yavuzyılmaz söz konusu yanıtı şu ifadelerle yorumladı:

‘Binayı korumak için koruma kararının kaldırılması kabul edilemez’

Zonguldak'ın kent hafızasında önemli bir yeri olan Tarihi Fransız Hastanesi, Karabük Kültür Varlıklarım Koruma Bölge Kurulunun 14 Haziran 2010 tarihinde hazırladığı rapor ile 2011 yılında tescilli kültür varlığı olarak koruma altına alınmıştır.

İnşa edildiği 1900'lü yıllarda Fransız Hastanesi olarak hizmet veren, binanın tescil karan ise Millî Eğitim Bakanlığının talebi üzerine Kültür Varlıklarım Koruma Yüksek Kurulunun 27.12.2022 tarihinde almış olduğu 2283 numaralı kararın ardından kaldırılmıştır.

Konuyu ivedilikle Meclis gündemine taşıyarak tarihi binanın koruma kararının neden kaldırıldığını, binanın yıkımının veyahut başka bir yapıya dönüşümünün söz konusu olup olmadığı sorularının yanıtlarını aradık. Bakanlıkça dönülen yanıtta özetle, binayı korumak için restore edeceğiz deniyor. Binayı sözde korumak için koruma kararının kaldırılması elbette kabul edilemez.

‘Kanunun, mevzuatın arkasından dolaşmaya çalışmak kanuna karşı hiledir’

Kanunlarımızda, korunması gerekli kültür varlıklarının onarımları ve restorasyonlarıyla ilgili kapsamlı düzenlemeler bulunmaktadır. Bu düzenlemelerde amaç, korunması gerekli kültür varlıklarının aslına uygun projelerle, işin ehli kişilerce yapılmasının sağlanmasıdır. Kültür varlıklarının onarımına ilişkin çalışmalarda görev alacak restorasyon uzmanı mimar, mimar, inşaat mühendisi, sanat tarihçisi, arkeolog, jeoloji mühendisi, şehir plancısı gibi projenin niteliğinin gerektirdiği uzmanlarca kurulan komisyonlar çalışmalara yön verir ve denetler. Koruma kararının kaldırılmasındaki görülen niyet ne yazık ki tüm bu prosedürleri ortadan kaldırmaktır.

Kanunun, mevzuatın arkasından dolaşmaya çalışmak kanuna karşı hiledir. Bu girişimler ile Kültür ve Turizm Bakanlığının koruyucu mevzuatları Milli Eğitim Bakanlığının talebi ile yok sayılmıştır. Dönemin mimari tarzını ve sosyal yaşantısını temsil eden Fransız Hastanesinin önümüzdeki dönemlerde yıkılmasına ve yahut ülkemizde sıkça görüldüğü üzere bir restorasyon faciasına uğramasına bir engel bulunmamaktadır. Sürecin takipçisi olmaya, değerlerimize sahip çıkmaya devam edeceğiz.”